Ocena Ryzyka Wybuchu (ORW)

NA CZYM POLEGA PEŁNA OCENA RYZYKA WYBUCHU?

Kompleksowa ORW to pełna analiza poziomu bezpieczeństwa instalacji / obiektu. Aktualizacja dokumentu uwzględnia m.in.:

• występujące w procesie substancje i ich mieszaniny,

• zachodzące procesy technologiczne i ich wzajemne oddziaływania,

• ocenę zagrożenia wybuchem,

• prawdopodobieństwo i czas występowania atmosfer wybuchowych,

• ocenę technicznych i organizacyjnych środków zapobiegania występowaniu atmosfer wybuchowych,

• klasyfikację stref zagrożonych wybuchem wraz ich reprezentacją graficzną,

• prawdopodobieństwo wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu,

• ocenę technicznych i organizacyjnych środków zapobiegania występowaniu efektywnych źródeł zapłonu,

• ocenę technicznych i organizacyjnych środków zapobiegania przewidywanym skutkom wybuchu.

PÓŁILOŚCIOWA OCENA RYZYKA WYBUCHU

Podczas oceny ryzyka wybuchu, do identyfikacji zagrożeń i oszacowania ryzyka stosuje się przeważnie ocenę półilościową. Opiera się ona na opisie częstości wystąpienia atmosfer wybuchowych oraz efektywnych źródeł zapłonu, mogących spowodować wybuch - wyróżnia się 5 kategorii:

• 1 (nieprawdopodobne) - wystąpienie efektywnych źródeł zapłonu jest bardzo mało prawdopodobne (ale możliwe),

• 2 (mało prawdopodobne) - niskie prawdopodobieństwo wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu, mogą jednak one się pojawić w trakcie eksploatacji instalacji / obiektu,

• 3 (okazjonalne) - efektywne źródła zapłonu mogą wystąpić kilkakrotnie w okresie użytkowania,

• 4 (prawdopodobne) - źródła zapłonu mogą występować często,

• 5 (częste) - efektywne źródła zapłonu występują bardzo często.

JAKOŚCIOWA OCENA MOŻLIWYCH SKUTKÓW WYBUCHU

Jakościowo ocenia się również możliwe skutki wybuchu, które dzieli się na 4 kategorie:

• pomijalne (kategoria 1) - w wyniku wybuchu może dojść do nieznacznych obrażeń pracowników bądź

• pomijalnych uszkodzeń instalacji,

• drobne (kategoria 2) - wybuch może doprowadzić do lekkich obrażeń pracowników lub drobnych uszkodzeń instalacji,

• poważne (kategoria 3) - wybuch prowadzi do ciężkich obrażeń pracowników lub poważnych uszkodzeń instalacji,

• katastrofalne (kategoria 4) - ofiary śmiertelne i całkowite zniszczenie instalacji.

Na podstawie powyższych analiz, sporządza się matrycę ryzyka R, pozwalającą na sporządzenie ORW.

KIEDY NALEŻY PRZEPROWADZIĆ OCENĘ RYZYKA WYBUCHU?

Ocena Ryzyka Wybuchu (ORW) jest wymagana w miejscach pracy, gdzie atmosfera wybuchowa może występować w ilościach, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracujących tam osób. Wówczas pracodawca musi podjąć odpowiednie kroki, aby zapewnić bezpieczeństwo pracownikom i zastosować właściwe środki ochronne, aby minimalizować ryzyko wybuchu. ORW obejmuje także miejsca pracy oraz instalacje objęte skutkami wzajemnego oddziaływania.

OPRACOWANIE DOKUMENTU - ELEMENTY

Celem tego dokumentu jest zidentyfikowanie różnych zagrożeń, które występują na danej instalacji procesowej. Analiza obejmuje rodzaj i zasięg stref zagrożenia wybuchem związanych z występowaniem m.in. par cieczy palnych, gazów, mgieł lub pyłów palnych i wybuchowych. Opracowanie dokumentu Oceny Ryzyka Wybuchu zawiera następujące elementy:

• charakterystyka instalacji i procesów technologicznych,

• opis substancji wykorzystywanych w procesie z uwzględnieniem parametrów pożarowych i wybuchowych,

• metodyka Oceny Ryzyka Wybuchu,

• czynniki ryzyka,

• analiza prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery wybuchowej oraz źródeł zapłonu,

• arkusze kalkulacyjne ORW,

• skutki wybuchu,

• analiza dopuszczalności ryzyka,

• rekomendacje dotyczące działań korygujących.

Jednym z kluczowych elementów ORW jest Ocena Zagrożenia Wybuchem, która pozwala na zidentyfikowanie potencjalnych zagrożeń i wdrożenie odpowiednich środków zapobiegawczych w celu minimalizacji ryzyka wybuchu i zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy.

Ocena zagrożenia wybuchem obejmuje analizę miejsca pracy pod kątem obecności materiałów łatwopalnych lub wybuchowych, procesów technologicznych, źródeł potencjalnych zapłonów, charakterystyki substancji używanych w procesie, oraz innych czynników mogących wpłynąć na powstanie atmosfery wybuchowej. Na podstawie tej analizy określa się obszary, które należy traktować jako strefy zagrożenia wybuchem.

ORW wraz z klasyfikacją stref zagrożenia wybuchem tworzy Dokument Zabezpieczenia Przed Wybuchem.

OCENA RYZYKA WYBUCHU - PODSTAWA PRAWNA

Pracodawca dokonuje Oceny Ryzyka Wybuchu na podstawie konkretnych przepisów polskich i europejskich (Atex Users, Atex 114). Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów: w obiektach i na terenach przyległych, gdzie są prowadzone procesy technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub w których materiały takie są magazynowane, dokonuje się oceny zagrożenia wybuchem oraz w pomieszczeniu należy wyznaczyć strefę zagrożenia wybuchem, jeżeli może w nim występować mieszanina wybuchowa o objętości co najmniej 0.01 m3 w zwartej przestrzeni. Ponadto poprzez zagrożenie wybuchem, należy rozumieć możliwość tworzenia przez: palne gazy, pary lub mgły palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia.

Z kolei zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy: w miejscach pracy, gdzie atmosfera wybuchowa może wystąpić w ilościach zagrażających zdrowiu i bezpieczeństwu osób pracujących, pracodawca, zgodnie z przeprowadzoną ORW, zapewnia bezpieczeństwo i właściwy nadzór tych osób, wprowadzając adekwatne do zagrożenia środki ochronne.

Rozporządzenie definiuje, że pracodawca dokonuje kompleksowej oceny ryzyka związanego z możliwością wystąpienia w miejscach pracy atmosfery wybuchowej, biorąc pod uwagę co najmniej: prawdopodobieństwo i czas występowania atmosfery wybuchowej, prawdopodobieństwo wystąpienia oraz uaktywnienia się źródeł zapłonu, w tym wyładowań elektrostatycznych, eksploatowane przez pracodawcę instalacje, używane substancje i mieszaniny, zachodzące procesy i ich wzajemne oddziaływania oraz rozmiary przewidywanych skutków wybuchu.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki określa również konieczność aktualizacji dokumentu Oceny Ryzyka Wybuchu, jeżeli miejsce pracy, urządzenia lub organizacja pracy ulegną zmianom, które mogą wpłynąć na wynik oceny. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany do niezwłocznej aktualizacji dokumentu w celu zachowania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa w miejscu pracy.

OCENA RYZYKA WYBUCHEM W IBT

Eksperci IBT wykonują dokumentację dla istniejących obiektów i instalacji procesowych, które dotychczas nie miały takiej oceny, dla nowo budowanych obiektów i instalacji procesowych, gdzie ocena ryzyka jest przeprowadzana na etapie projektowym oraz dla już istniejących instalacji i obiektów, które przeszły zmiany wpływające na poziom bezpieczeństwa (zmiany technologii, surowców, zastosowanie nowych urządzeń).

Instytut Bezpieczeństwa Technicznego specjalizuje się w przeprowadzaniu analiz ryzyka w różnorodnych przedsiębiorstwach - od przemysłu chemicznego po rolnictwo. Powierzając nam ocenę ryzyka wybuchu, masz gwarancję kompleksowego, eksperckiego podejścia oraz rzeczowej analizy. Skontaktuj się z nami - chętnie udzielimy odpowiedzi na wszelkie pytania. Zapraszamy do współpracy.