Strefy zagrożenia wybuchem — Klasyfikacja
Oferujemy Państwu kompleksowe, a zarazem wyważone podejście do zagadnienia ochrony przed występowaniem atmosfer wybuchowych i właściwej klasyfikacji stref Ex. Nasze wieloletnie doświadczenie w tym zakresie podparte jest wynikami prac badawczych w warunkach rzeczywistych oraz zaangażowaniem zaawansowanych metod obliczeniowych w tym analiz CFD.
Zakres prac przy kwalifikacji stref zagrożenia wybuchem
Prace w tym zakresie obejmują wszystkie etapy życia obiektu / instalacji:
-
klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem na etapie projektu – pozwala na eliminację błędnych założeń (ograniczenie środków) oraz właściwy dobór urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym,
-
analiza stanu obecnego wraz z opracowaniem koncepcji dotyczącej możliwości poprawy bezpieczeństwa ukierunkowanej na zapobieganie występowaniu atmosfer wybuchowych. Naszym celem jest minimalizacja stref zagrożenia wybuchem oraz ograniczenie ich zasięgu, co bezpośrednio wpływa na wzrost bezpieczeństwa i ograniczenie kosztów związanych z zakupem sprzętu,
-
weryfikacja istniejących już stref zagrożenia wybuchem, szczególnie po zmianach wprowadzonych w zakresie instalacji procesowej lub na obiekcie, które mogą mieć istotny wpływ na poziom bezpieczeństwa wybuchowego,
Zgodnie z wymaganiami dyrektywy 1999/92/WE (ATEX USERS) użytkownik ma obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka wystąpienia niebezpiecznych atmosfer wybuchowych. Dotyczy to zarówno nowoprojektowanych, jak i istniejących obiektów / instalacji przemysłowych. Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem to nie tylko obowiązek, to również narzędzie pozwalające na określenie zasięgu środków ochronnych niezbędnych do zachowania ciągłości pracy zakładu i ochrony bezpieczeństwa oraz zdrowia pracowników.
Czytaj dalej.
CZYM JEST STREFA ZAGROŻENIA WYBUCHEM?
Strefa zagrożenia wybuchem to obszar, w którym może wystąpić atmosfera wybuchowa wskutek zmieszania substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów z powietrzem. Obszary te są klasyfikowane na podstawie prawdopodobieństwa i częstotliwości występowania atmosfery wybuchowej. Podstawowym celem tej klasyfikacji jest zapewnienie bezpieczeństwa i ograniczenie ryzyka eksplozji w przemyśle, np. chemicznym, spożywczym czy energetycznym.
Atmosfery wybuchowe mogą powstawać w różnych warunkach, takich jak procesy technologiczne, magazynowanie substancji niebezpiecznych czy obsługa systemów odpylania. Aby ograniczyć ryzyko, niezbędne jest precyzyjne określenie rodzaju i zakresu stref zagrożenia.
Wyznaczanie stref wybuchowych
Strefy Ex wyznacza się na podstawie prawdopodobieństwa, częstotliwości oraz czasu występowania atmosfery wybuchowej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, klasyfikacja stref obejmuje trzy kategorie dla gazów, par i mgieł (strefy 0, 1 lub 2) oraz trzy kategorie dla pyłów (strefy 20, 21 lub 22).
Strefy zagrożenia wybuchem dla gazów, par i mgieł
-
Strefa 0 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazów, par lub mgieł z powietrzem występuje stale, często lub przez długie okresy. Obszar ten charakteryzuje się najwyższym poziomem ryzyka.
-
Strefa 1 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazów, par lub mgieł z powietrzem może wystąpić sporadycznie w normalnych warunkach pracy. Zagrożenie pojawia się okresowo.
-
Strefa 2 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazów, par lub mgieł z powietrzem występuje rzadko i w krótkich okresach. Ryzyko wybuchu jest najmniejsze spośród stref gazowych.
Strefy zagrożenia wybuchem dla pyłów
-
Strefa 20 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu występuje stale, często lub przez długie okresy. Strefa ta wymaga szczególnych środków ostrożności.
-
Strefa 21 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu może czasami wystąpić w normalnych warunkach pracy. Zagrożenie ma charakter okresowy.
-
Strefa 22 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu występuje rzadko i w krótkich okresach. Ryzyko wybuchu jest najmniejsze spośród stref pyłowych.
Każda z tych stref wymaga zastosowania odpowiednich środków ochronnych oraz urządzeń zgodnych z dyrektywą ATEX, takich jak osprzęt elektryczny i mechaniczny.
Strefy Ex – wymagania
Podstawowe wymagania dla stref zagrożenia wybuchem obejmują:
- dokumentację techniczną zawierającą szczegółową analizę ryzyka wybuchu,
- oznakowanie stref odpowiednimi tabliczkami ostrzegawczymi,
- stosowanie urządzeń i systemów ochronnych z certyfikatem ATEX,
- regularne przeglądy i konserwację instalacji, szkolenia pracowników z zakresu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego.
Wyposażenie stosowane w strefach Ex musi spełniać rygorystyczne normy bezpieczeństwa. Urządzenia elektryczne i nieelektryczne podlegają certyfikacji zgodnie z dyrektywą ATEX 2014/34/UE. Poziom zabezpieczeń przeciwwybuchowych zależy od klasyfikacji strefy – im wyższe zagrożenie, tym bardziej restrykcyjnie wymagania.
Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem stanowi podstawę do opracowania dokumentu zabezpieczenia przed wybuchem. Dokument ten zawiera kompleksową ocenę ryzyka oraz określa niezbędne środki ochronne. Prawidłowa identyfikacja i oznaczenie stref Ex pozwala na dobór odpowiednich rozwiązań technicznych oraz organizacyjnych, zapewniających bezpieczeństwo procesów przemysłowych.
Strefy zagrożone wybuchem a rozporządzenie ATEX
W kontekście rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 8 lipca, przestrzenie zagrożone wybuchem wymagają szczególnego podejścia do zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca zobowiązany jest dokonywać okresowych przeglądów, konserwacji oraz szkolenia personelu w zakresie zapobiegania przypadkowi wystąpienia atmosfery wybuchowej. W przypadku wystąpienia obłoku palnego pyłu w powietrzu przestrzeń musi być odpowiednio zabezpieczona, aby zapobiec eskalacji zagrożenia.
Wyposażenie przeznaczone do użytku w strefach Ex musi być zgodne z rozporządzeniem w sprawie minimalnych wymagań dotyczących systemów ochronnych. Przykładowo, w strefie, gdzie pył w powietrzu występuje stale, urządzenia muszą charakteryzować się najwyższym poziomem ochrony. W obszarach, gdzie palnego pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania instalacji, wymogi są mniej rygorystyczne, ale nadal wymagają certyfikacji.
